جابجایی دندان ها بوسیله ارتودنسی فرایند جالبی است، طی آن استخوانی که دندان ها را احاطه کرده و از آن حمایت می کند به آرامی تغییر شکل یافته و دندان را به موقعیت بهتر هدایت می کند. اعمال نیروهای ثابت و سبک به دندان ها سبب می شود که آن ها به تدریج و آرام آرام به موقعیت جدید منتقل شوند. اما سوالی که معمولا برای افراد متقاضی ارتودنسی مطرح می شود این است که ارتودنسی ثابت تا چه سنی امکانپذیر است؟
آنچه در این مقاله می خوانید
ابزارهای ارتودنسی ثابت رایج ترین وسایل برای درمان ارتودنسی هستند که امروزه از آنها استفاده می شود. همانطور که از نامشان پیداست، این ابزارها توسط دندانپزشک به دندان ها متصل شده و توسط خود بیمار قابل جدا شدن نیستند.
اکثر قریب به اتفاق بیماران ارتودنسی، از وسایل ثابت برای بخش عمده ای از درمان استفاده می کنند. بریس ها در اکثر موارد از فلز ساخته شده اند. این بریس ها برای درمان مشکلات جدی بکار می روند و تا انتهای دوره درمان به طور معمول برداشته نمی شوند.
در مورد مدت زمان مورد انتظار برای یک دوره درمان کمتر توافق شده است. اما همگی به یک اجماع کلی در خصوص طولانی بودن درمان رسیده اند. در حال حاضر سعی بر اینست که با رویکردهای جدید بتوان این مدت زمان درمان را کاهش داد. این در حالی است که وسایل متحرک ارتودنسی که بصورت ردیف های شفاف هستند 22 ساعت از روز در دهان گذاشته شده و در موارد ضروری می توانند به راحتی از دهان خارج شوند. از وسایل متحرک می توان برای درمان مشکلات خفیف تا متوسط استفاده کرد.
معمولاً از فولاد ضدزنگ درجه بالا ساخته شده و رایج ترین نوع تجهیزات ارتودنسی ثابت هستند. براکت های فلزی کوچک به جلوی دندان ها چسبانده شده و سیمی نازک و فلزی از داخل براکت ها عبور می کند. در این روش دندان ها به آرامی به محل مناسب هدایت می شوند.
دلایل زیادی برای استفاده از بریس های سنتی فلزی وجود دارد. این روش درمانی بسیار موثر، مطمئن و اقتصادی است. بریس های فعلی در مقایسه با گذشته کوچک تر، سبک تر و راحت تر هستند. در حال حاضر ظاهر براکت ها کمتر سنتی است و می توان از الاستیک های رنگارنگ برای براکت ها استفاده کرد.
از جمله تغییرات جدیدی که در زمینه بریس های سنتی رخ داده است، می توان به بریس های سرامیکی شفاف اشاره کرد. عملکرد این بریس ها همانند بریس های سنتی است؛ اما براکت های جلو دندان از ماده سرامیکی شفاف تهیه شده که با رنگ طبیعی دندان ترکیب می شود. این بریس ها در بین بزرگسالان طرفداران زیادی داشته و تشخیص آنها کار دشواری است.
در حال حاضر انواع مختلفی از بریس های سرامیکی وجود دارد. با پیشرفت تکنولوژی این بریس ها نیز در حال توسعه هستند. زیبایی آنها غیر قابل انکار است؛ اما نکته ای که در رابطه با آنها وجود دارد اینست که براکت های سرامیکی در مقایسه با نوع فلزی، از دوام کمتری برخوردار هستند. بعلاوه با اینکه خود براکت ها لکه دار نمی شوند؛ اما نوارهای الاستیکی که آنها را به سیم کشی متصل می کند لک می شوند.
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا ارتودنسی محدودیت سنی دارد؟ در پاسخ باید گفت انجام ارتودنسی هیچ محدودیت سنی ندارد و بیمارانی که دچار مشکللات دندانی هستند در هر سنی می توانند از ارتودنسی بهره مند شوند؛ ولی سن مناسب برای نخستین مراجعه به متخصص در 7 سالگی و بهترین سن 14-10 سالگی است.
در سن قبل از بلوغ که فک و دندان ها در حال رشد هستند، درمان ساده تر بوده و سریع تر می توان به نتیجه مطلوب دست پیدا کرد. از عمده مزایای مهم انجام ارتودنسی در سنین پایین می توان به عدم نیاز به جراحی اشاره کرد. انجام ارتودنسی در سن بالاتر احتمال جراحی را افزایش خواهد داد. به هرحال چنین می توان گفت که ارتودنسی تنها برای کودکان قابل استفاده نیست؛ بلکه بزرگسالان نیز می توانند مشکلات جزئی و شدید فک و دندان خود را درمان کنند.
افرادی که فک قوی و لثه سالم دارند در سنین بالای میانسالی نیز می توانند به رفع مشکلات دندان خود بپردازند. ارتودنسی می تواند تفاوت چشمگیری در ظاهر و لبخند افراد ایجاد کند. در واقع سن مانعی برای انجام ارتودنسی نیست؛ بلکه این سلامت لثه ها ودندانهاست که برای شروع درمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هرچه سن افزایش یابد به دلیل تغییرات استخوانی، طول درمان در مقایسه با کودکان طولانی تر خواهد شد.
انتخاب نوع درمان از جمله وظایف متخصص ارتودنسی است. در حال حاضر انواع مختلفی از درمان های ارتودنسی وجوددارند که ارتودنسی نامرئی و براکت های فلزی از جمله آنها هستند. می توان درباره ارتودنسی مناسب با متخصص مشورت کرد.
اغلب بزرگسالان به دلیل شغلشان تمایل دارند از ابزارهای ارتودنسی نامرئی استفاده کنند.
پیشرفت های اخیر در حوزه درمان ارتودنسی سبب رفع مشکل دیده شدن دستگاه ارتودنسی در دهان بیمار شده است؛ به همین منظور می توان از براکت های سرامیکی، ارتودنسی لینگوال، الاینر، ارتودنسی نامرئی و … استفاده کرد که در دهان بیمار پیدا نیستند.
درمان با ابزار ارتودنسی ثابت موجب خطر عفونت مینا و لکه دندان می شود. تجمع طولانی مدت پلاک و جرم در سطح مینای دندان مجاور براکت و نوارهای ارتودنسی مشاهده شده است.
یکی از تفاوت های ارتودنسی ثابت و متحرک در هزینه آنهاست. هزینه ارتودنسی متحرک در مقایسه با ارتودنسی ثابت عموماً پایین تر است. برای تعیین هزینه باید با متخصص مشورت شود.