ارتودنسی دندان نیش نهفته

ارتودنسی دندان نیش نهفته زمانی صورت می گیرد که در آن، دندان توانایی بیرون زدن از لثه را نداشته باشد که به این حالت نهفتگی می گویند. دندان های نهفته به دلیل گیرکردن در پشت فک، ممکن است دچار عفونت های دردناکی شوند.

احتمال بروز نهفتگی در کدام دندان ها بیشتر است؟

در اکثر مواقع، دندان های عقل دچار نهفتگی می شوند و به دلیل اینکه نیازی به دندان عقل وجود ندارد، در صورت بروز مشکل با استفاده از جراحی و سایر روش ها کشیده خواهند شد. پس از دندان های عقل، بیشترین درصد نهفتگی مربوط به دندان های نیش فک بالا است.

دندان نیش نسبت به سایر دندان ها بیشتر داخل فک گیر کرده و یا بعد از افتادن دندان شیری،‌ از بیرون آمدن ممانعت می کند. دندان نیش، آخرین دندانی است که در فک رویش پیدا می کند. بنابراین با توجه به رشد سایر دندان ها و اشغال فضای موجود بین دندانی، رشد دندان نیش با مشکل مواجه می گردد.

ویژگی دندان های نیش

برخی از ویژگی های دندان های نیش عبارتند از:

• آخرین دندانی است که در سنین نوجوانی و پس از افتادن کامل دندان های شیری می روید.
• بلندترین ریشه دندان نیز به دندان نیش اختصاص دارد؛ به همین دلیل دندان های نیش بسیار محکم و قوی هستند.
• اولین دندان هایی که پس از بستن فک با یکدیگر برخورد می کنند دندان های نیش هستند.

دندان نیش چه مواقعی نهفته می شود؟

همانطور که گفته شد، دندان نیش آخرین دندانی است که در محیط لثه و دهان رشد می کند. به همین دلیل در برخی موارد قبل از رشد دندان نیش، تمامی فضای فک توسط سایر دندان ها که زودتر رویش دارند اشغال می شود. در این زمان، دندان های نیش جایی برای بیرون زدن و به اصطلاح روییدن ندارند و در نتیجه دچار نهفتگی خواهند شد. دندان نیش نهفته نیز نمی تواند در محل مناسب خود در قوس دندان ها قرار بگیرد.

به طور معمول فرآیند نهفتگی، برای دندان های نیش فک بالا به وجود می آید و این مورد تنها در عکس رادیولوژی که از فک بیمار گرفته می شود مشخص می گردد. با توجه به ویژگی های ذکر شده، دندان های نیش اهمیت زیادی دارند و در صورتی که نهفته باشند مانند دندان عقل کشیده نمی شوند، بلکه از روش های درمانی برای بیرون کشیدن آن ها استفاده می شود. یکی از این روش ها، ارتودنسی دندان پنهان است.

انواع دندان نیش پنهان

دندان نیش نهفته براساس موارد زیر دسته بندی می شود:

• زاویه دندان و موقعیت قرارگیری آن در فک
• محل نهفتگی
• عمق نهفتگی

در ابتدا باید نوع نهفتگی تشخیص داده شده و طبق آن درمان لازم و مناسب در نظر گرفته شود. به عنوان مثال دندان نیشی که در سمت داخلی قوس دندان، نهفته شده باشد با دندان نیشی که در سمت خارجی آن نهفته است تفاوت دارد. کشیدن دندان راه حلی برای درمان تمامی دندان های نهفته نیست و در صورت امکان باید آن را درون قوس دندان جای داد.

نحوه تشخیص نهفتگی دندان نیش

به توصیه متخصصان بهترین راه برای تشخیص به موقع دندان نیش نهفته غربالگری پرتو ایکس در سن هفت سالگی است. معمولاً در سن هفت سالگی دندان ها معاینه می شوند و غربالگری می تواند به تشخیص مشکلاتی اعم از نهفتگی دندان، وجود دندان اضافی، وجود همه دندان های دائمی و عدم وجود برخی دندان ها به صورت مادرزادی کمک کند.

در برخی موارد، سن بیمار بالا رفته و غربالگری پرتو ایکس انجام نشده است. در سنین بالاتر احتمال بیرون نزدن دندان نیش بر اثر نهفتگی بسیار بیشتر است. گاهی ممکن است شخص در سنین بالا متوجه حضور دندان نیش خود نباشد و و فقط از طریق عکس رادیولوژی متوجه حضور دندان نیش پنهان خود شود.

در اکثر مواقع بیمار در سنین بالاتر متوجه مواردی چون بیرون زدن نوک دندان و نروییدن آن می شود و یا برجستگی دندان را احساس می کند. در برخی موارد دندان نیش نهفته هیچ علامتی ندارد و فقط در صورت معاینه توسط متخصص ارتودنسی و یا دندانپزشک قابل تشخیص خواهد بود.

ارتودنسی دندان پنهان روشی برای درمان نیش نهفته

همانطور که گفته شد پس از دندان های عقل، بیشترین احتمال نهفتگی مربوط به دندان های نیش به خصوص دندان های نیش فک بالا است. رایج ترین علت نهفتگی دندان نیش، نبود فضای کافی برای رویش می باشد. ارتودنسی دندان پنهان یکی از بهترین روش های درمانی دندان نهفته است. برای بیرون کشیدن دندان های نهفته به کمک ارتودنسی می بایست ابتدا فضای دندان های فک مربوطه بازگردد.

بنابراین جای دندان ها تغییر کرده و در اکثر مواقع با نظر متخصص ارتودنسی و به منظور هماهنگی خط بین دندان های دو فک، امکان دارد هر دو فک احتیاج به ارتودنسی داشته باشند.

در مواردی که دندان نیش بالا به طور خفیف به استخوان فک چسبیده باشد، بیمار به منظور باز کردن راه دندان و اتصال ابزار به دندان نهفته به جراح دندان ارجاع داده می شود. این ابزار با اتصال به دندان نهفته از سویی و از سوی دیگر به سیم ارتودنسی موجب بیرون کشیده شدن دندان می شود.

درمان دندان نیش نهفته نیازمند همکاری جراح و متخصص ارتودنسی با یکدیگر است. جراحی دندان نهفته نیش فک بالا و پایین به طور معمول در کلینیک دندانپزشکی انجام شده و عمل سختی نیست.

مراحل انجام ارتودنسی دندان پنهان نیش

ارتودنسی دندان پنهان نیش دارای مراحل زیر است:

• باز کردن لثه

اولین کار باز کردن لثه روی دندان و نمایان شدن آن است. سپس در صورتی که دندان شیری وجود داشته باشد آن را می کشند و براکت ارتودنسی را به دندان نهفته متصل می نمایند.

• اتصال زنجیر مینیاتوری به سیم ارتودنسی

زنجیر مینیاتوری متصل به براکت دندان نیش نهفته به سیم ارتودنسی که اصطلاحاً آرچ وایر نامیده می شود متصل خواهد شد. پس از دو هفته، متخصص ارتودنسی حلقه ای کشی به زنجیر متصل نموده و به منظور هدایت دندان به سمت خارج لثه، آن را به دندان نیش وصل می کند.

• برش بافت لثه برای اطمینان از سالم بودن دندان

فرآیند حرکت دادن دندان در این مرحله آغاز می شود. این فرآیند، تدریجی و طولانی مدت است و نیازمند توجه و مراقبت ویژه بوده و باید به شدت تحت کنترل باشد. پس از حدوداً یک سال یا بیشتر که دندان نهفته در جای مناسب خود قرار گرفت، بافت لثه قرار گرفته در اطراف آن، برش زده می شود تا دندانپزشک از سالم بودن دندان اطمینان حاصل کند.

براکتی که به دندان نیش نهفته چسبانده می شود دارای یک زنجیر مینیاتوری است. در اکثر مواقع، بافت لثه پس از برش زدن بخیه زده شده و به جایگاه قبلی خود بازگردانده می شود. اما در برخی موارد لازم است لثه به سقف دهان بخیه شود تا دندان نهفته نمایان بماند. لازم به ذکر است که روش ذکر شده فقط برای دندان های نیش فک بالا قابل استفاده است.

مدت زمان ارتودنسی دندان نیش نهفته

ارتودنسی دندان نیش نهفته حدوداً به مدت ۶ ماه الی یکسال طول می کشد و با بیرون آمدن دندان، مانند سایر دندان ها ارتودنسی می شود تا هم در جای مناسب خود قرار گیرد و هم در آنجا ثابت شود. این فرم دهی به دندان موجب می شود تا دندان مورد نظر در قوس فک به خوبی جای گیرد. این درمان بسته به روند پیشرفت معمولاً ۲۴ ماه به طول می انجامد.

مشکلات حاصل از عدم درمان دندان نیش نهفته

• دندان های سالم مجاور دندان نیش نهفته، آسیب دیده و ریشه آن ها از بین خواهد رفت.
• گاهی اوقات در اطراف دندان نهفته، تومور یا کیست ایجاد می شود که فقط با عمل جراحی قابل درمان خواهد بود.
• عمل جویدن بسیار مشکل خواهد شد زیرا دندان نیش در موقعیت مناسب خود در قوس دندان قرار ندارد.
• دندان نیش نهفته منجر به تحلیل استخوان فک خواهد شد.

آیا اردتودنسی دندان پنهان آسیاب امکان پذیر است؟

اگر یکی از دندان های آسیاب نهفته باش،د امکان هدایت آن به موقعیت مناسب کار بسیار دشواری است؛ زیرا دندان های آسیاب بزرگ بوده و چندین ریشه دارند. از طرف دیگر کار کردن بر روی دندان هایی که در بخش عقبی دهان قرار دارند، بسیار دشوار است.

درمان دندان نهفته در بزرگسالان

اصلی ترین و مهم ترین قدم برای کمک به درمان، تشخیص به موقع است. اگر تشخیص به موقع صورت نگیرد و این عارضه پس از 40 سالگی تشخیص داده شود، به دلیل جوش خوردن دندان به استخوان نمی توان با جراحی و ارتودنسی آن را درمان کرد و تنها راه، کشیدن دندان نهفته است. در این موارد جای خالی دندان نهفته کشیده شده را با یکی از روش های جایگزینی دندان از دست رفته مانند ایمپلنت دندان پر می کنند.

اقدامات لازم پس از درمان دندان نیش نهفته با ارتودنسی

• در صورت متورم شدن بافت های دهان پس از جراحی لثه، بهتر است از کمپرس یخ استفاده شود.
• بهداشت دهان و دندان در تمام طول درمان باید به طور کامل رعایت شود.
• در چند روز اول پس از جراحی از غذاهای نرم و آبکی که جویدن آن ها راحت تر است استفاده شود.
• از مصرف غذاهایی که باعث تحریک محل جراحی لثه می شوند جداً خودداری شود.
• در جلسات تعیین شده توسط متخصص ارتودنسی به طور منظم شرکت نموده و به توصیه ها عمل شود.

با تمام این تفاسیر، ارتودنسی دندان پنهان به سادگی انجام نمی گیرد. اما روش هایی برای خارج کردن دندان نهفته از لثه وجود دارد. بنابراین باید این را در نظر داشت که ارتودنسی انواع مختلفی داشته و تنها نوع ارتودنسی دندان پنهان نیست که باید به آن توجه داشت. این درمان بسیار کاربردی است و نقش بسزایی در خارج کردن دندان نهفته دارد.