همه چیز درباره ارتودنسی دندان و انواع آن

ارتودنسی دندان رشته و شاخه ای از دندانپزشکی است که در آن، فک و دندانها را اصلاح کرده و آن ها را در جایگاه مناسب خود قرار می‌ دهند. لازم به ذکر است که در این روش درمانی، بیشترین فشار به دندان‌ هایی که مسئول جویدن هستند وارد می‌ شود.

ارتودنسی دندان چیست؟

این روز‌ها زیبایی مخصوصا زیبایی صورت یکی از بحث‌ هایی است که در جامعه رواج زیادی دارد. همان طور که می‌ دانید، زیبایی لبخند یکی از مواردی است که بسیار بر زیبایی ظاهر و صورت شما تأثیرگذار است. در بین روش‌ های درمانی و خدمات زیبایی، ارتودنسی یکی از پر اهمیت‌ ترین آن‌ ها است.

همان طور که گفته شد ارتودنسی یکی از شاخه‌ های دندانپزشکی است که متمرکز بر ناهنجاری‌ های مربوط به غیر ردیف بودن دندان‌ ها و اجزای ناحیه فک و سر است. در اوایل پیدایش این شاخه در دندانپزشکی، بیشتر نوجوان‌ ها از این روش استفاده می‌ کردند. در حالی که در حال حاضر حدود 30 درصد از افرادی که از این روش استفاده می‌ کنند بزرگسالان هستند. (ارتودنسی بزرگسالان)

دندان‌ های شما ممکن است نزدیک به هم یا روی هم رفته باشند و یا با فاصله از هم قرار داشته باشند. در هر صورت شما به سختی می‌ توانید غذا بخورید، دندان‌ های خود را تمیز کنید و احتمال پوسیدگی دندان‌ بسیار بالا می رود.

همچنین احتمال این که شما دچار بیماری‌ های لثه و فک بشوید بسیار بالا خواهد بود. به علاوه، شما زیبایی لبخند خود را هم از دست خواهید داد. زمانی که شما درمان ارتودنسی انجام می‌ دهید، می‌ توانید به اصلاح طرح لبخند خود بپردازید و از مشکلاتی که در بالاتر نام برده شد، جلوگیری کنید.

ارتودنسی دندان برای چه کسانی مناسب است؟

اگر متوجه یک یا تعدای از مشکلاتی که در زیر نام می بریم شدید، برای درمان به متخصص ارتودنسی مرجعه کنید. او با استفاده از ابزارهای مختلفی از جمله عکس برداری از دندان‌ های شما، می‌ تواند تشخیص دهد که آیا دندان‌ های شما نیاز به ارتودنسی دارد یا خیر. این دندانپزشک است که می‌ تواند طرح درمانی شما را پیشنهاد کند.

• وجود فاصله بین دندان ها
• شلوغی دندان ها
• دندان‌ هایی که به وضوح از دندان‌ های کنار خود جلوتر یا عقب‌ تر هستند.
• دندان‌ های درهم
• همپوشانی نشدن دندان‌ ها به صورت عمودی
• جلو بودن بیش از حد فک بالا یا اوربایت
• جلو بودن بیش از حد دندان های فک پایین یا آندربایت
• باز بودن فک از همه طرف ها
• انحراف فک
• هم راستا نبودن خط میانی دندان‌ های بالا و پایین

انواع ارتودنسی را بشناسید

ارتودنسی دندان شامل یک درمان ثابت نیست و اصلاح ناهنجاری دندان ها توسط انواع ارتودنسی دندان انجام می شود؛ با اینکه اساس کار همه آنها فشار وارد کردن به دندان ها و حرکت دادن آنها به سمت درست خود است. در ادامه به معرفی انواع روش های درمان با ارتودنسی می پردازیم.

• ارتودنسی ثابت
• ارتودنسی متحرک

ارتودنسی در حالت کلی به دو دسته ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک تقسیم بندی می شود که هرکدام از این روش ها زیرشاخه هایی نیز دارند. متخصص ارتودنسی در جلسه اول با بررسی دندان های بیمار، بهترین روش درمان را با توجه به مشکل فرد برای او در نظر می گیرد.

ارتودنسی ثابت دندان

در ارتودنسی ثابت، همانطور که از نامش پیداست، دستگاه ارتودنسی به دندان های فرد چسبانده شده و به صورت ثابت قرار می گیرند. فرد در این روش، در طول درمان نمی تواند دستگاه را از دهان خود خارج کند و تا پایان درمان باید از آنها به خوبی مراقبت کند.

انواع ارتودنسی ثابت شامل موارد زیر می شوند:

• ارتودنسی فلزی سنتی
• براکت های سرامیکی
• درمان ارتودنسی پشت دندانی یا لینگوال
• ارتودنسی دیمون

ارتودنسی فلزی سنتی

این روش رایج ترین نوع درمان ارتودنسی می باشد که از براکت های فلزی، سیم ارتودنسی و گاها کش ارتودنسی تشکیل شده است. در این روش، براکت های فلزی بر روی دندان ها چسبانده شده و از میان آنها سیم فلزی رد می شود و در حقیقت سیم براکت ها را به یکدیگر متصل می کند. از طریق فشاری که توسط این سیم ها به دندان ها وارد می شود، دندان ها در جای درست خود قرار خواهند گرفت.

ارتودنسی پشت دندان

این ارتودنسی مانند ارتودنسی فلزی سنتی است، با این تفاوت که در این روش درمانی دستگاه ارتودنسی در پشت دندانها قرار می گیرد. ارتودنسی زبانی نام دیگری است که برای این درمان به کار برده می شود. نصب براکت ها در ارتودنسی پشت دندانی سخت بوده و نیاز به مهارت زیادی دارد؛ به همین معمولا توسط متخصصان ارتودنسی توصیه نمی شود. ارتودنسی لینگوال به دلیل قرارگیری در پشت دندانها، توسط افراد دیده نمی شود و جزو ارتودنسی های نامرئی نیز دسته بندی می شود.

ارتودنسی سرامیکی

عملکرد ارتودنسی سرامیکی مانند ارتودنسی فلزی است با این تفاوت که در این روش از براکت های سرامیکی و شفاف استفاده می شود که از نظر ابعادی کمی از براکت های فلزی بزرگتر هستند. در این ارتودنسی ار دو مدل براکت استفاده می شود؛ براکت های مونوکریستالی شفاف، برای کسانی که دندان های سفید دارند و انواع پلی کریستالی که شیری رنگ هستند و برای کسانی مناسب هستند که دندان های تیره تری دارند.

این روش به دلیل اینکه از براکت های سرامیکی و همرنگ دندان تشکیل شده است جزو انواع ارتودنسی نامرئی قرار می گیرد.

ارتودنسی دیمون

این ارتودنسی یکی از مدرن ترین روش های درمان ارتودنسی است که از براکت های خودتنظیم شونده تشکیل شده است. براکت های دیمون از یک مکانیزم کشویی استفاده می کنند که در آن سیم به براکت متصل می شود و همانطور که دندان ها در حال تراز شدن هستند، این براکت ها نیز به صورت طبیعی حرکت می کنند. استفاده از این روش مراجعه به پزشک برای تنظیم کردن سیم ها را به حداقل می رساند.

ارتودنسی متحرک

در ارتودنسی متحرک برعکس نوع ثابت آن، امکان خارج کردن دستگاه ارتودنسی از دهان وجود دارد. ارتودنسی متحرک شامل انواع زیر می شود:

• اینویزیلاین
• ریتینر یا نگهدارنده
• ارتودنسی متحرک پیشگیرانه

ارتودنسی اینویزیلاین

در این روش که با نام های ارتودنسی شفاف و ارتودنسی بی رنگ نیز شناخته می شود، از پلاک های پلاستیکی شفافی استفاده شده است و دیگر خبری از براکت، سیم و کش ارتودنسی نیست. این درمان رایج ترین و محبوب ترین روش درمان ارتودنسی متحرک دندان است و برای مشکلات خفیف تا متوسط دندانی کاربرد دارد. در این روش بیمار می تواند به مدت حداکثر 2 ساعت در روز دستگاه را از دهان خود خارج کند.

این روش تقریبا کاملا غیر قابل مشاهده است و معروف ترین نوع ارتودنسی نامرئی است و خیلی اوقات وقتی حرف از ارتودنسی نامرئی می شود، منظور همین درمان است.

ریتینر یا نگهدارنده

به ابزارهای متحرکی که بعد از مرتب شدن دندان ها استفاده می شوند، ریتینر یا نگهدارنده گفته می شود و کاربردشان جلوگیری از دوباره نامرتب شدن دندان هایی است که به تازگی مرتب و صاف شده اند. زیرا بعد از برداتشن پلاک های ارتودنسی، تا مدتی دندان ها تمایل دارند که به جایگاه قبلی خود برگردند.

ارتودنسی متحرک پیشگیرانه

این نوع دستگاه ارتودنسی در سنین خیلی پایین استفاده می شود و برای جلوگیری از بروز مشکلات بیشتر در سنین بالاتر استفاده می شود.

مراحل انجام ارتودنسی

مراحل ارتودنسی به این صورت است که شما ابتدا نیازمند گرفتن مشاوره از متخصص ارتودنسی خواهید بود. سپس از دندان‌ های شما قالب گرفته می شود و عکس برداری از دندان‌ ها برای ارتودنسی خواهید داشت.

بعد از عکس برداری، روش درمان شما مشخص می‌ شود و دستگاه انتخاب شده برای درمان، در دهان شما قرار داده می‌ شود. در آخر نیز، برنامه ریزی مراجعه شما توسط پزشکتان انجام شده و با توجه به روش درمانتان، ادامه مسیر و طول درمان مشخص می‌ شود.

بهترین روشی که شما می‌توانید متوجه بشوید که آیا نیاز به ارتودنسی دارید یا خیر این است که به صورت دوره ای به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید و دندان ها و فک خود را بررسی کنید.

ارتودنسی دندان چند سال طول میکشد؟

مدت زمان ارتودنسی برای همه بیماران یکسان نیست و به عوامل مختلفی مانند نوع و شدت ناهنجاری دندانی و روش درمانی انتخاب شده برای او بستگی دارد. اما به طور معمول مدت زمان درمان اکثر بیماران حدود 1 الی 2 سال است.

متخصص ارتودنسی کیست؟

ارتودنتیست یا متخصص ارتودنسی، دندانپزشکی است که با گذراندن شش سال دوره دندانپزشکی عمومی و تجربه چند سال درمان بالینی بیماران، در یکی از دانشگاه‌ ها پذیرفته شده است.

سپس یک دوره سه ساله را پشت سر گذاشته و در آخر یک پایان نامه درباره ارتودنسی را ارائه کرده و از آن دفاع می‌ کند. این متخصص‌ ها پس از دریافت مدرک خود، باید در نشست‌ ها و جلسه‌ هایی تحت عنوان بازآموزی حرفه ای شرکت کنند و دانش روز را فرا بگیرند.

تمامی ارتودنتیست‌ها، دندان پزشک هستند؛ ولی تنها دو درصد از دندان پزشکان هستند که ارتودنتیست می باشند.

تفاوت دندانپزشک و ارتودنتیست

برخی از مردم نمی توانند فرق بین دندانپزشک و ارتودنتیست را تشخیص دهند و قبل از مراجعه برای درمان ارتودنسی، کمی گیج می شوند. بین دندانپزشکان و ارتودنتیست‌ ها تفاوت بسیار زیادی مخصوصاً در سطح دانش آن‌ ها وجود دارد.

بسیاری از مردم با دندانپزشک و آنچه انجام می دهد آشنایی دارند ولی شاید با شنیدن عبارت ارتودنتیست یا متخصص ارتودنسی قدری گیج شوند و این عبارت برای آنها کمی ناشناخته باشد. احتمالا این شناخت با تشابه ظاهری درمان در ناحیه دهان و دندان سخت تر هم می شود. دندانپزشک و متخصص ارتودنسی به لحاظ درجه تخصصی و خدمات درمانی با هم تفاوت محسوسی دارند.

دندانپزشک، پزشکی است که با گذراندن دوره ۶ ساله دندانپزشکی قادر به انجام درمان‌ های غیر پیچیده عمومی دهان و دندان هستند که عبارت اند از:

1. پر کردن دندان
2. کشیدن دندان
3. عصب کشی
4. پروتزهای دندانی
5. جرمگیری

دندانپزشکی شامل 13 شاخه تخصصی است که یکی از این شاخه‌ها ارتودنسی است.

ارتودنتیست، دندانپزشکی است که پس از دوره عمومی با گذراندن یک دوره تخصصی ۳ ساله موفق به احراز صلاحیت علمی درمان مشکلات و ناهنجاری‌های دندانی و فکی شده است. این در حالی است که بعضی از دندان پزشکان بدون داشتن تخصص اقدام به ارتودنسی می‌کنند.

کلام آخر

برای اطلاع از سلامت محیط دهان و دندان و رسیدگی به دندان ها که تاثیر بسزایی در بالاتر بردن اعتماد بنفس ما دارد، سالیانه و دوره ای به پزشک متخصص خود در زمینه دندانپزشکی مراجعه کنید تا با تشخیص به موقع، از پرداخت هزینه های سنگین تر جلوگیری شود و همچنین طرح لبخندی زیبا و تاثیر گذاری داشته باشید.